سرویس خارجی-
در پی حمله تروریستی مرگبار روز سه‌شنبه در کشمیرِ هند، روابط دو کشور اتمیِ هند و پاکستان به‌شدت تنش‌آمیز شد تا جایی که کار به بستن آب و گشودن آتش در مناطق مرزی کشید. این اتفاقات این پرسش را پیش می‌کشد که «آیا جنگ جدیدی در راه است؟»
ریشه‌ بسیاری از مشکلات و تنش‌های میان هند و پاکستان به دوران استعمار انگلیس و نحوه‌ تقسیم شبه‌قاره در سال ۱۹۴۷ بازمی‌گردد. پس از خروج انگلستان از هند، تصمیم گرفته شد تا این سرزمین عظیم به دو کشور مستقل با اکثریت‌های مذهبی متفاوت تقسیم شود: هند با اکثریت هندو و پاکستان با اکثریت مسلمان. این تقسیم‌بندی که توسط «کمیسیون رادکلیف» صورت گرفت، به سرعت مرزهای فرهنگی، قومی و جغرافیایی انجام شد و در نتیجه، میلیون‌ها نفر مجبور به مهاجرت‌های اجباری شدند و درگیری‌های خونین بین جوامع هندو و مسلمان آغاز شد. یکی از مهم‌ترین پیامدهای این مرزبندی شتاب‌زده، مناقشه‌ همیشگی بر سر منطقه‌ کشمیر بود؛ منطقه‌ای با اکثریت مسلمان که حاکمان منطقه‌ای آن تمایل به پیوستن به هند داشته‌اند. از آن زمان تاکنون، هند و پاکستان سه جنگ تمام‌عیار در سال‌های ۱۹۴۷، ۱۹۶۵ و ۱۹۹۹ بر سر کشمیر داشته‌اند و هر دو کشور بخش‌هایی از این منطقه را در کنترل خود دارند. افزون بر کشمیر، مسائلی مانند جریان رودخانه‌ها، خطوط تجاری، و حضور نظامی در مناطق مرزی نیز به منبعی دائمی برای تنش و بی‌اعتمادی تبدیل شده‌اند. در حقیقت، سیاست استعمارگرایانه‌ و کلیشه‌ای «تفرقه بینداز و حکومت کن» و مرزکشی ناعادلانه‌ انگلیسی‌ها بذر دشمنی‌ای را کاشت که هنوز پس از دهه‌ها آثارش در روابط متشنج این دو کشور دیده می‌شود.
آغاز درگیری
در پی حمله تروریستی مرگبار روز سه‌شنبه (۲۲‌ آوریل/ دوم اردیبهشت) در کشمیر تحت حکومت هند، تنش‌های دیپلماتیک و امنیتی میان دهلی‌نو و اسلام‌آباد به‌شدت افزایش یافته است. آن‌طور که «مهر» نوشته است، این حمله که در منطقه بایساران در نزدیکی پهلگام رخ داد، منجر به کشته‌شدن ۲۶ نفر، عمدتاً گردشگران هندی و زخمی‌شدن بیش از ۲۰ نفر دیگر شد. پس از این رخداد تروریستی، بیانیه‌ای به نام «جبهه مقاومت» (TRF) منتشر شد که ادعا کرده مسئول این حمله است. برخی معتقدند که این گروه شاخه‌ای از لشکر «طیبه» مستقر در پاکستان است. در این بیانیه، حملات با صدور هزاران مجوز اقامت برای شهروندان هندی مرتبط دانسته شده که به آنها اجازه می‌دهد در کشمیر زندگی و کار کنند. با این حال، تاکنون صحت این بیانیه تأیید نشده و از طرفی پاکستان هرگونه ارتباطی با این عناصر و اقدام تروریستی را رد کرده است.
در نخستین ساعات پس از حمله تروریستی در پهلگام، دولت هند موضعی سخت‌گیرانه اتخاذ و به‌طور رسمی پاکستان را به حمایت از تروریسم در منطقه کشمیر متهم کرد. وزارت امورخارجه هند با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد شواهد اولیه نشان می‌دهد عاملان این حمله با گروه‌هایی مرتبط بوده‌اند که از خاک پاکستان فعالیت می‌کنند. بلافاصله پس از آن، سفیر پاکستان به وزارت خارجه هند احضار و یادداشت اعتراضی رسمی به وی تسلیم شد. «نارندرا مودی»، نخست‌وزیر راست‌گرای هند، در یک سخنرانی تلویزیونی، این حمله را «وحشیانه» توصیف کرد و وعده داد که هند پاسخ قاطع و بی‌رحمانه‌ای خواهد داد. او با لحنی بی‌سابقه اعلام کرد که هند نه‌تنها عاملان حمله، بلکه حامیان پشت‌پرده آنان را نیز «در هر نقطه‌ای از جهان که باشند» تحت تعقیب قرار خواهد داد. این اظهارات به‌وضوح پیامی برای پاکستان داشت که از مدت‌ها پیش در نگاه دهلی‌نو به‌عنوان پناهگاه گروه‌های شبه‌نظامی شناخته می‌شود. وزارت خارجه هند در پی حمله مرگبار به گردشگران در منطقه «پهلگام» کشمیر از شهروندان پاکستانی خواست هند را ترک کنند.
هند آب سند را بست!
در یک اقدام جنجالی، دولت هند اعلام کرد که تمامی چهار دریچه سد که آب رودخانه سند را از طریق چهار سد و کانال‌های مرتبط به پاکستان منتقل می‌کردند، به طور کامل بسته شده‌اند. این خبر در ویدیویی که از سوی مقامات هندی منتشر شد، تأیید گردید و به‌سرعت در رسانه‌های بین‌المللی بازتاب یافت. در اقدامی بی‌سابقه، دولت هند اعلام کرد که تعهدات خود تحت «معاهده آب‌های سند» را به حالت تعلیق درمی‌آورد. این معاهده که از سال ۱۹۶۰ تحت نظارت بانک جهانی اجرا می‌شد، یکی از معدود نمادهای همکاری پایدار بین دو کشور بود. تعلیق این معاهده به‌منزله تهدیدی استراتژیک علیه پاکستان تلقی شد، چرا که سه رودخانه حیاتی (جهلم، چناب و ایندوس) از هند سرچشمه می‌گیرند و آب این کشور را تأمین می‌کنند. همچنین، هند کلیه روادید صادر شده برای شهروندان پاکستانی را لغو کرد و عبور و مرور در گذرگاه مرزی آتاری- واگه را به‌طور کامل متوقف ساخت. دولت دستور داد کلیه مأموران دیپلماتیک و نظامی مستقر در سفارت هند در اسلام‌آباد خاک پاکستان را ترک کنند. رسانه‌های هند نیز به‌سرعت با لحنی تند علیه اسلام‌آباد موضع گرفتند و افکار عمومی در داخل کشور نیز خواستار پاسخ نظامی شدند. علاوه‌بر تأثیرات کشاورزی، احتمال قطع برق نیز وجود دارد. پاکستان به‌شدت به تولید برق آبی وابسته است و کاهش جریان آب رودخانه‌ها می‌تواند به کاهش تولید برق و در نتیجه بروز بحران انرژی در این کشور منجر شود. این موضوع می‌تواند به مشکلات جدی در تأمین برق برای صنایع و همچنین زندگی روزمره مردم منجر گردد.
انکار و واکنش پاکستان
دولت پاکستان بلافاصله پس از انتشار اخبار حمله پهلگام، ضمن ابراز همدردی با خانواده قربانیان، هرگونه نقش در این حادثه را به‌طور قاطع رد کرد. وزارت امور خارجه پاکستان با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که اسلام‌آباد این حمله را محکوم می‌کند و آن را عملی خلاف ارزش‌های انسانی می‌داند. در سطح بالاتر، «خواجه آصف»، وزیر دفاع پاکستان، در اظهاراتی جنجالی حمله پهلگام را عملیات «پرچم دروغین» خواند و مدعی شد که این حمله می‌تواند طراحی خود هند باشد برای توجیه سرکوب بیشتر در کشمیر یا منحرف‌کردن افکار عمومی از چالش‌های داخلی. این اظهارات با واکنش تند دهلی‌نو مواجه شد و فضای رسانه‌ای دو کشور را به‌شدت ملتهب کرد. افزون بر آن، در پاسخ به اقدامات تلافی‌جویانه هند، دولت پاکستان مجموعه‌ای از اقدامات متقابل را به اجرا گذاشت. در گام نخست، صدور ویزا برای شهروندان هندی متوقف و پروازهای خطوط هوائی هند از حریم هوائی پاکستان منع شد. این تصمیم موجب اختلال در چندین مسیر بین‌المللی از هند به اروپا و غرب آسیا شد و نارضایتی‌هایی در محافل تجاری دو کشور به وجود آورد. در گامی دیگر که به لحاظ نمادین بسیار مهم بود، پاکستان اعلام کرد که توافق‌نامه «شیملا» را که یکی از اسناد کلیدی در زمینه مدیریت اختلافات دوجانبه به‌شمار می‌رفت، به حالت تعلیق درمی‌آورد. این توافق که پس از جنگ ۱۹۷۱ میان دو کشور امضا شده بود، بر حل‌وفصل مسالمت‌آمیز مسائل از جمله کشمیر تأکید داشت. لغو ضمنی آن می‌تواند به معنی کاهش چشمگیر کانال‌های دیپلماتیک بین دو کشور تعبیر شود. در پایان، دولت پاکستان هشدار داد که هرگونه تلاش هند برای تغییر مسیر آب رودخانه‌های مشترک، به‌ویژه در چارچوب معاهده آب‌های سند، اقدامی خصمانه و تهدیدی مستقیم علیه امنیت ملی پاکستان تلقی خواهد شد.
از سوی دیگر به‌دنبال افزایش تنش‌ها میان هند و پاکستان پس از حمله تروریستی اخیر در کشمیر تحت کنترل هند، صدها نفر از هواداران یکی از احزاب سیاسی پاکستان در منطقه حفاظت‌شده منطقه قرمز اسلام‌آباد علیه سیاست‌های هند دست به تظاهرات زدند. نیروهای امنیتی پاکستان با حضور گسترده در محل، از حرکت معترضان به سمت سفارتخانه‌های خارجی به‌ویژه سفارت هند جلوگیری کردند.
تیراندازی مرزی در کشمیر
همچنین پس از تیراندازی نیروهای پاکستانی به پاسگاه‌های مرزی هند در منطقه جامو و کشمیر و واکنش ارتش هند، تنش‌ها میان ۲ کشور بیش از پیش افزایش یافته است. به گزارش «ایسنا»، رسانه‌های هندی به نقل از منابع نظامی گزارش دادند که نیروهای پاکستانی با سلاح‌های سبک به پاسگاه‌های مرزی در منطقه جامو و کشمیر هند تیراندازی کردند و ارتش هند نیز واکنش نشان داده است. حالا باید دید که این روند در ظرف این چند روز آرام خواهد گرفت یا تا آغاز یک جنگ جدید ادامه پیدا خواهد کرد.